BMT

Setting: zondagavond achter mijn bureau in een donker huis zonder stroom (hopend dat er geen grote spinnen om me heen lopen), reflecterend op een week die weer veel indrukken heeft achtergelaten.

Woensdag en donderdag waren mijn eerste ‘on call’ dagen, waarbij ik second on call ben. Als er ’s avonds of ’s nachts iets gebeurd in het ziekenhuis wordt de ‘first on call’ gebeld, dit zijn de CHO’s. Zij beoordelen de patiënt en stellen een plan op. Vervolgens overleggen ze met hun supervisor; de second on call, in dit geval ik dus. Die beoordeeld of het plan correct is, of de patiënt nog extra beoordeeld moet worden of dat er actie moet worden ondernomen (zoals bijvoorbeeld een operatie).

Mijn dienst begon goed met een vrouw die aan het bevallen was van haar 2e kind. Ik had nog geen Sierra Leoonse bevalling gezien en was benieuwd hoe alles hier in zijn werk gaat en in welke mate het verschilt met Nederland. Derhalve had ik besloten samen met de CHO Sheku de bevalling te begeleiden. Het bleek meteen een bijzondere casus te zijn; de patiënt was namelijk weggestuurd bij haar PHU (lokale kliniek) omdat ze niet coöperatief was tijdens de bevalling. Ze was inmiddels reeds 18 uur bezig met het opvangen van weeën en was er wel klaar mee. Ze had 7cm ontsluiting. Dit betekent dat ze nog 3cm moest tot volledige ontsluiting en daarmee tot de mogelijkheid om te gaan persen om het kind geboren te laten worden. We besloten 2 uur af te wachten voor het volgende onderzoek naar de ontsluiting en spraken om 20.00 af. Aangezien we meestal rond 19:30-20.00 eten was dit achteraf gezien onhandig gepland. Om 20.10 brak ik mijn avondeten halverwege af. Ik weet dat in Afrika dingen regelmatig wat later gebeuren dan afgesproken, dus ik had niet heel veel haast om er stipt om 20.00 te zijn. In Zuid Afrika werd in veel situaties waarbij iets niet ging zoals gepland ‘TIA’ gezegd; This Is Africa. Die had ik hier nog niet gehoord. Toen ik om 20.15 met de auto bij het ziekenhuis aankwam was Sheku nog niet aanwezig. TIA? Sheku is een hardwerkende slimme CHO en ik vond hem iemand om altijd optijd te zijn. Nadat ik de vrouw had onderzocht en ze nog steeds 7cm ontsluiting had besloot ik hem toch op te bellen om te vragen of hij al in de buurt was. Zijn huisgenoot nam de telefoon op, hij stond nog onder de douche. Toen hij om 20.30 in het ziekenhuis was gaf hij aan dat de expat dokters altijd even moesten wennen aan de BMT, maar dat het bij mij vast wel goed zou komen naarmate mijn stage vorderde. De BMT kende ik nog niet en na wat heen en weer geschuif durfde hij te vertellen wat het betekend; ‘Black man time’.

Huidskleur speelt in Afrika altijd een belangrijke rol. Een afkorting als BMT kan dus best beladen zijn. Bij elk fietstochtje of wandeling door de omgeving krijg je continue het woord ‘Opoto’ naar je hoofd geslingerd, met name door de kinderen maar eigenlijk door de hele bevolking. Opoto betekend letterlijk wit persoon. Het voelt dan toch niet echt gepast om ‘black man’ terug te zeggen, dat doe ik dan dus ook maar niet.

Dat de on call nog niet is afgelopen blijkt nadat de vrouw goed en wel bevallen is. Een volgende patiënt dient zich aan. De bevalling van haar 7e zwangerschap lijkt begonnen. Dit is een tweeling zwangerschap waarbij de eerste baby in stuitligging ligt en de tweede in hoofdligging. Een liggingscombinatie waar in Nederland soms wordt besloten tot geplande keizersnede vanwege een kans dat de hoofden tijdens de bevalling als het ware aan elkaar verhaken. In Sierra Leone is er geen sprake van de optie tot keizersnede voor deze indicatie; keizersnedes zijn hier namelijk een dusdanig groot risico voor de moeder dat het leven van de moeder voor die van het kind/kinderen gaat. Bij het inspecteren van de ontsluiting voelen we zo’n 4cm en tot mijn schrik ook 2 voetjes. In overleg met mijn supervisor besluiten we af te wachten. Als ze tot volledige ontsluiting komt kan ze alsnog bevallen in voetligging. Ook dit wordt in Nederland niet zomaar gedaan. Om 2.30 willen we de patiënt opnieuw gaan beoordelen, maar als ik om 0.30 net in bed lig en het licht uitzet gaat de telefoon. Sheku belt dat de vliezen zijn gebroken en dat er een voet uithangt. Uiteindelijk wordt er dan alsnog besloten tot de keizersnede. Direct aansluitend kunnen we (na toestemming van de vrouw) haar eileiders doornemen, zodat ze niet voor een 8ste keer zwanger kan worden.

Die middag had ik bij een andere acute patiënt voor het eerst zelfstandig een keizersnede verricht.  Voor deze keizersnede met tweelingzwangerschap met bijzondere ligging was ik wel blij dat mijn supervisor bij me aan de operatietafel stond. Uiteindelijk konden we om 2.30 dan alsnog naar bed om de volgende ochtend weer om 8.00 in het ziekenhuis klaar te staan voor de volgende werkdag. De dienst van donderdag was gelukkig een stuk rustiger en er kon een normale nacht worden gemaakt.

In het weekend ging ik bij mijn collega tropenarts in opleiding op bezoek. Zij volgt momenteel haar buitenlandstage in een ziekenhuis twee uur verderop. Het was leuk om daar een andere setting en ziekenhuis te kunnen zien en weer even bij te praten over wat we allemaal meemaken. ‘s ochtends hebben we heerlijk rustgevend geschilderd (ik wist niet dat ik daar de rust voor kon vinden!) en vervolgens een wandeling gemaakt in de omgeving. Tegen het einde van de middag ging ik met de motorbike weer naar huis. Na wat onderhandelingen over de prijs stapte ik achterop de motor om mij terug naar Yele te laten rijden. Een twee uur durende rit waarbij ik mooi van de zonsondergang kon genieten met verstand op nul en de wind in mijn haren. Er is weer een week voorbij gevlogen.